آه آب در هرمزگان
یاری كالا: بندرعباس - سال هاست سایه سیاه خشكسالی بر فلات ایران گسترده شده و نفس منابع آبی را در خیلی از مناطق همچون هرمزگان در سینه حبس كرده است.
به گزارش یاری كالا به نقل از ایرنا، این روزها سدها و منابع آبی هرمزگان حال و روز خوشی ندارد و هر روز یكی از مسئولان حوزه آب این استان، از شرایط حساس و بحرانی این منابع خبر می دهند.
به شماره افتادن نفس منابع آبی هرمزگان، داستان تازه ای نیست و سالهاست این قصه از زبان مسئولان روایت می گردد و هر بار در انتها داستان بر صرفه جویی هر چه بیشتر مردم در مصرف آب تاكید می گردد.
داستانی تكراری با نتیجه گیری تكراری كه هیچ گاه كمكی به بهبود وضعیت منابع آبی هرمزگان نكرده است و اگر این نتیجه گیری كمك كننده بود، امروز نباید با بحران كم آبی دست و پنجه نرم می كردیم.
همه مردم آگاهند بخشی از مشكلات حوزه آب هرمزگان مانند بسیاری دیگر از نقاط كشور، ناشی از تداوم بیش از دو دهه خشكسالی و كاهش بارندگی در این دیار است، اما متاسفانه آن چه كه امروز همه ما را با مشكل بحرانی بودن منابع آبی در هرمزگان مواجه كرده، نبود مدیریت و نظارت درست بر برداشت های بی رویه از این منابع بوده كه ارتباطی هم به مدیریت امروز ندارد و از گذشته های دور حاكم بوده است.
محدودیت منابع آبی هرمزگان از نظر كمی و كیفی، استفاده نادرست از منابع آب های سطحی و زیر زمینی، نبود مدیریت و برنامه ریزی اصولی و صحیح جهت استفاده از مقدار آب موجود و وقوع خشكسالی های چند دهه گذشته سبب شده كه مشكلات و مسایل بسیاری برای هرمزگان به وجود آید كه همچون آن می توان به ایجاد فروچاله ها در میناب، مهاجرت روستاییان به شهرها به دلیل نبود آب و گسترش آفت های گوناگون در بخش كشاورزی اشاره نمود.
دستكم نیاز آبی روزانه استان هرمزگان چهار هزار و 100 لیتر و میزان تولید كنونی سه هزار و 200 لیتر بر ثانیه است كه 900 لیتر بر ثانیه كمبود آب دارد و بیش از 18 سال خشكسالی در این استان سبب شده تا سطح آب 90 درصد از دشت های آن با افت معادل نیم متر و حداكثر 28 متر مواجه باشد.
به گفته مسئولان حوزه آب هرمزگان، منابع آبی این استان تنها تا آخر آذر جوابگوی مصرف مردم خواهد بود.
بی آبی و كم آبی سطح زیر كشت محصولات در بعضی از مناطق هرمزگان را به كمتر از 30 درصد كاهش داده و بعضی از كارشناسان حوزه كشاورزی معتقد هستند كه با روند فعلی در چند سال آینده دیگر امكان كشاورزی و كشت در هرمزگان وجود نخواهد داشت.
بر اساس آمار هواشناسی هرمزگان، میزان بارش های امسال استان نسبت به سال قبل 90 درصد و در دراز مدت 70 درصد كاهش داشته است.
میزان بارندگی مناطق بالادست سدهای استقلال، شمیل و نیان از سدهای اصلی هرمزگان، در سال قبل صفر بوده است.
از 74 دشت موجود در هرمزگان تمامی آن ها دارای بیلان منفی است و 38 دشت ممنوعه بوده و باقی دشت ها هم شور است.
بیش از دو دهه خشكسالی و كم آبی در هرمزگان باعث خشك شدن 365 حلقه چاه آب آشامیدنی، 18دهنه چشمه و قنات، 100 حلقه چاه و كاهش آب 135حلقه چاه بین30 تا 70 درصد شده است.
** میزان آب موجود در سدهای استان بسیار كم است
مدیرعامل شركت آب منطقه ای هرمزگان با اشاره به بحران كم آبی در این استان اظهار داشت: به دلیل كاهش بارندگی، اكنون میزان آب موجود در سدهای استان بسیار كم است.
هوشنگ ملایی بیان داشت: سدهای استقلال میناب، شمیل، نیان و جگین همچون مهم ترین و اصلی ترین سدهای هرمزگان است كه میزان ذخیره آب در آن ها مناسب نمی باشد.
وی اضافه كرد: سد استقلال میناب با ظرفیت 240 میلیون مترمكعب، فقط هفت میلیون مترمكعب آب قابل استفاده دارد كه این حجم از آب سد حدودا حجم مرده به حساب می آید و به صورت عادی قابل استفاده نیست.
او افزود: حجم سد نیان و شمیل كه مخزن مشترك دارند، 98 میلیون مترمكعب است كه متاسفانه به دلیل كاهش بارندگی اكنون سد نیان به صورت كامل خشك شده و سد شمیل تنها تا 20 روز دیگر آب دارد.
ملایی تصریح كرد: سد جگین هم با ظرفیت 210 میلیون مترمكعب اكنون 110 میلیون متر مكعب آب دارد كه آب آشامیدنی مردم شهرستان جاسك و بخشی از شهرستان بشاگرد را تامین می كند.
وی تصریح كرد: اكنون نیاز آبی شهر های بندرعباس و بندر خمیر دو هزار و 100 لیتر بر ثانیه است كه از 44 حلقه چاه اضطراری در همسایگی سد های شمیل و نیان تامین می گردد.
مدیرعامل شركت آب منطقه ای هرمزگان خاطرنشان كرد: میزان ورودی سدهای استقلال میناب و شمیل و نیان 100 درصد كاهش یافته است.
ملایی افزود: در سال های اخیر كاهش بارندگی باعث كاهش سطح آب های زیرزمینی و خشك شدن چاه های بسیاری شده كه در چنین شرایطی مشاركت مردم در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، استفاده از روش های نوین آبیاری و آبیاری قطره ای، جلوگیری از اتلاف آب و تغییر الگوی كشت توسط كشاورزان از مهمترین عواملی است كه در مدیریت منابع آب موجود مهم و اثر گذار است.
** طرح های خوبی برای مدیریت بحران كم آبی هرمزگان در دست اجراست
مدرعامل شركت آب منطقه ای هرمزگان در ادامه اظهار داشت: اكنون طرح های خوبی برای مدیریت بحران كم آبی در هرمزگان در دست اجراست كه همچون آن ها می توان به آب شیرین كن 100 هزار مترمكعبی بندرعباس اشاره نمود كه اولین مرحله آن به ظرفیت 20 هزار متر مكعب بزودی وارد مدار تولید می گردد.
ملایی اظهار داشت: با بهره برداری از اولین مرحله این طرح بخشی از نیاز آبی شهر بندر عباس شامل مناطق غربی، شهر خمیر و بخشی از روستا های حاشیه شهر بندر عباس، به میزان 230 لیتر در ثانیه تامین می گردد و این حجم به كاهش برداشت از دشت میناب و سد شمیل و نیان كمك می نماید.
این مقام مسوول بیان كرد: یكی دیگر از طرح ها، سد سرنی در شهرستان میناب است كه با سرمایه گذاری بانك توسعه اسلامی در حال ساخت است و الان پیشرفت 90 درصدی دارد و در صورت بارندگی در فصل پاییز قابل آب گیری است.
وی خاطرنشان كرد: هر چند كه سدهای استان در شرایط بحرانی قرار داشته و خشك شده و یا به حجم مرده رسیده اند، اما با همكاری دستگاه های استان و مردم تامین آب شرب شهرهای بندرعباس، خمیر و روستاهای مسیر با مشكل و چالش خاصی رو به رو نیست.
ملایی خاطرنشان كرد: حفر سه تا چهار حلقه چاه جدید هم برای شرایط اضطراری در دستور كار است كه در صورت بروز حادثه یا خرابی سایر چاه ها وارد مدار خواهند شد و با این تدابیر حداقل در تامین آب شرب مردم مشكلی نخواهیم داشت.
** حذف آبیاری فضای سبز شهری از آب شرب
یكی از مهم ترین مبحث ها كه همواره انتقاد بسیاری پیرامون آن وجود داشته، مساله آبیاری فضای سبز شهری بندرعباس در بحران كم آبی با آب آشامیدنی است.
البته این مورد در چند وقت اخیر و با تاكیدهای استاندار هرمزگان، تا حدود قابل توجهی مدیریت شده و شهرداری مبادرت به آبیاری فضای سبز با آب غیر آشامیدنی می كند.
استاندار هرمزگان در نشست گذشته شورای حفاظت از منابع آب هرمزگان تصریح كرد: باید وابستگی آبیاری فضای سبز شهرداری به آب آشامیدنی به صورت كامل قطع شود.
فریدون همتی خاطرنشان كرد: شهرداری در جهت تولید فضای سبز و خرم شهری از سایر ظرفیت ها مانند پساب تصفیه شده فاضلاب استفاده نماید.
وی تصریح كرد: باید شرایط را صادقانه به مردم بگوییم و مرتب نسبت به بحران كم آبی اخطار دهیم.
همتی بیان داشت: صدا و سیما به جای پخش تصاویر گل و بلبل تصاویر خشك شده سدها را نشان دهد و همگان را نسبت به جدی بودن بحران آب در استان و كشور حساس كند.
استاندار هرمزگان خاطرنشان كرد: چنانچه تا آخر سال بارندگی صورت نگیرد بحران تازه شروع می گردد كه لزوم دارد با تدابیر لازم همه برای شرایط سخت آمادگی داشته باشیم و طرح های ابتكاری ارائه نماییم.
همتی اخطار دارد: كشاورزی شغل بیشتر مردم در روستاهای هرمزگان است و اگر تمامی آب موجود را جمع آوری و برای مصرف شرب انتقال دهیم چه كسی باید پاسخگوی معیشت و اشتغال مردم باشد.
نماینده عالی دولت در هرمزگان تصریح كرد: وزارت نیرو باید به تمامی ابعاد بحران آب در این استان توجه كند.
همتی خاطرنشان كرد: با تكمیل طرح های در دست انجام تا آخر سال 98 قطعی و سختی های تامین آب شرب در استان هرمزگان به صورت كامل حل خواهد شد.
** بیش از 80 درصد از منابع آبی روستاهای هرمزگان كاهش یافته است
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب روستایی هرمزگان می گوید: بیش از 80 درصد از منابع آبی در روستا های هرمزگان در اثر خشكسالی و برداشت های بی رویه كاهش یافته است.
عبدالحمید حمزه پور خاطرنشان كرد: همه منابع تامین آب در روستا ها مانند چشمه ها، قنات و چاه ها خشك شده و یا افت كیفیت پیدا كرده اند.
وی تصریح كرد: اكنون در هرمزگان 229 روستا با بحران بی آبی و كم آبی روبه رو است.
حمزه پور تصریح كرد: روستاهای شهرستان های بندرعباس، سیریك، بشاگرد، قشم و بندرخمیر بیشتر با مشكل كم آبی مواجه اند.
** 11 شهر هرمزگان شرایط بحرانی و 15 شهر در آستانه بحران كم آبی قرار دارد
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب شهری هرمزگان بیان داشت: به علت تداوم بیش از دو دهه خشكسالی بر استان و كاهش بارندگی اكنون 11 شهر استان در شرایط بحرانی و 15 شهر هم در آستانه بحران كم آبی قرار دارد.
امین قصمی تصریح كرد: نیاز آبی شهرهای هرمزگان امسال حدود 136 میلیون مترمكعب برآورد شده اما به جهت كاهش بارندگی و ذخایر آبی، میانگین میزان تولید فعلی استان به 103 میلیون مترمكعب كاهش یافته است.
وی اضافه كرد: حداقل نیاز آبی روزانه استان هرمزگان چهار هزار و 100 لیتر و میزان تولید كنونی سه هزار و 200 لیتر بر ثانیه است كه روزانه 900 لیتر بر ثانیه كمبود آب دارد.
قصمی خاطرنشان كرد: اكنون از مجموع 54 دشت استان افزون بر 1.4 میلیارد متر مكعب آب با استفاده از 23 هزار حلقه چاه و حدود 340 چشمه و قنات برداشت می گردد.
وی با اشاره به وجود بیش از پنج هزار حلقه چاه غیرمجاز و بدون پروانه بهره برداری در استان، اظهار داشت: این چاه ها در طول 10 تا 15 سال اخیر حفر شده و حدود 20 درصد از مجموع برداشت از دشت های استان به وسیله این چاه ها است.
قصمی یكی از مهمترین برنامه های این شركت جهت كاهش بحران كم آبی در هرمزگان را احداث آب شیرین كن 100 هزار مترمكعبی بندرعباس عنوان نمود و اظهار داشت: اولین مرحله این طرح طبق برنامه ریزی ها با ظرفیت 20 هزار مترمكعب بزودی وارد مدار می گردد.
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب هرمزگان خاطرنشان كرد: در تلاش هستیم تا آخر امسال 30 هزار مترمكعب دیگر از ظرفیت این آب شیرین كن را وارد چرخه تولید نماییم.
قصمی تصریح كرد: هرمزگان اكنون با احداث 15 سایت آب شیرین كن فعال توسط بخش خصوصی در شهرها و جزایر از استان های پیشرو در بهره مندی از سامانه شیرین سازی آب دریا است.
وی اضافه كرد: 225 هزار مشترك زیر پوشش آب و فاضلاب استان هستند كه 85 درصد مشتركان در بخش خانگی بوده و 65 درصد كل مصرف آب را به خود اختصاص دادند.
وی با اشاره به اینكه هر سال تعداد مشتركان 17 تا 20 درصد افزایش می یابد، خاطرنشان كرد: با عنایت به شرایط اقلیمی استان و كاهش منابع آبی در سال های اخیر، مصرف بهینه آب و رعایت الگوی مصرف از جانب شهروندان هرمزگانی یك لزوم است كه می تواند ما را در تولید و حفظ منابع آبی پایدار استان یاری كند.
** اجرای طرح های عملیاتی در كنار صرفه جویی، درمان درد كم آبی هرمزگان
اگرچه خیلی از مسئولان، همواره صرفه جویی مصرف آب از جانب مردم را راهكار گذر از بحران كم آبی عنوان می كنند؛ اما حقیقت این است این راهكار به تنهایی پاسخگو نبوده و باید طرح های عملیاتی و كاربردی با عنایت به ظرفیت های موجود در استان برای حل این مشكل اجرا شود.
طرح هایی بدون شبهه صدمه به محیط زیست در كنار اصلاح الگوی كشت در بخش كشاورزی و صرفه جویی در مصرف آب از جانب مردم می تواند تا حدودی مرهمی بر درد كم آبی هرمزگان باشد.
طرح هایی كه اگر مقرر است بی آبی مردم را درمان كنند، طبیعت را نابود نكند و زخمی بر زخم های محیط زیست منطقه نیفزاید.
آب نقش بسیار مهم و حیاتی در توسعه دارد و نبود مشكل در تامین آب چه در بخش آشامیدن و چه در بخش كشاورزی، می تواند راهگشای افزایش تولید، خودكفایی و تحقق اهداف برنامه اقتصاد مقاومتی باشد و از همین رو باید مسئولان توجه و تاكید بیشتری نسبت به این مورد حساس داشته باشند.
7198/7408
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب